Ochrona na podstawie interpretacji podatkowej przechodzi na następcę prawnego spółki
W maju 2012 r. polski Naczelny Sąd Administracyjny (NSA) wydal wyrok w sprawie dotyczącej sukcesji praw i obowiązków podatkowych w odniesieniu do ochrony, jaka wynika z interpretacji udzielonej przez organ podatkowy.
Spór powstał na gruncie połączenia się dwóch banków w drodze przejęcia jednego banku przez drugi. We wniosku o interpretację bank przejmujący zadał fiskusowi pytanie, czy jako następca prawny będzie korzystał z ochrony wynikającej z interpretacji indywidualnych udzielonych przed połączeniem bankowi likwidowanemu (przejmowanemu). Zdaniem banku przejmującego, wydane wcześniej interpretacje będą go chronić ze względu na fakt, że w rezultacie połączenia stanie się on następcą prawnym banku przejmowanego i wstąpi we wszelkie przewidziane w przepisach prawa podatkowego jego prawa i obowiązki. Bank przejmujący zauważył ponadto, że Ordynacja podatkowa w brzmieniu obowiązującym od 1 lipca 2007 r. nie normuje – jak to miało miejsce wcześniej – w odrębnym przepisie zasad sukcesji uprawnień wynikających z interpretacji podatkowych w odniesieniu do połączonych podmiotów. Z tego względu, uprawnienia wynikające z interpretacji, zgodnie z zasadą ogólną, przejdą z dniem połączenia na bank przejmujący podobnie jak inne prawa. Takie stanowisko zostało uznane przez organ podatkowy za nieprawidłowe. W wyniku zaskarżenia decyzji organu podatkowego spór był rozstrzygany następnie przez wojewódzki sąd administracyjny, by ostatecznie w następstwie skargi kasacyjnej trafić do NSA.
NSA w wyroku z 10 maja 2012 r. podtrzymał stanowisko banku przejmującego oraz korzystne dla niego rozstrzygnięcie wojewódzkiego sądu administracyjnego. Zgodnie z interpretacją NSA, jako zasadę przyjęto w Ordynacji podatkowej przejęcie wszelkich praw i obowiązków wynikających z przepisów podatkowych i decyzji wydanych na ich podstawie przez następcę prawnego, a jedynie jako wyjątek brak takiego następstwa. Sukcesja generalna obejmuje więc swym zakresem również prawa płynące z zastosowania się do interpretacji indywidualnych organów podatkowych. Przepisy dotyczące następstwa prawnego uregulowane w Ordynacji podatkowej odnoszą się przy tym również do łączenia spółek kapitałowych. NSA zauważył, że interpretacja prawa podatkowego nie stanowi decyzji, ponieważ nie stwarza po stronie zainteresowanego żadnych praw ani obowiązków wynikających z ustaw podatkowych. Z tego względu, prawo w postaci ochrony wynikającej z interpretacji podatkowej powstaje dopiero w momencie zastosowania się przez zainteresowanego do interpretacji przed jej zmianą bądź uchyleniem. Następca prawny zainteresowanego może zatem przejąć uprawnienia ochronne, wynikające z interpretacji prawa podatkowego udzielonej w indywidualnej sprawie pod warunkiem, że uprawnienia te przed przejęciem (połączeniem) nabył sam zainteresowany.
NSA odniósł się do sytuacji, gdy poprzednik, któremu udzielono interpretacji, zastosował się do niej przed dniem połączenia (przejęcia), oraz gdy poprzednik nie zastosował się do wykładni organu podatkowego. W pierwszym przypadku, następca prawny spółki może skorzystać z uprawnień ochronnych przysługujących poprzednikowi prawnemu, w takim zakresie i na takich samych warunkach, na jakich przysługiwałyby poprzednikowi. Jeżeli jednak przed przejęciem (połączeniem) poprzednik nie zastosował się do interpretacji, to nie ochroni ona też jego następcy. W tym wypadku bowiem prawo z interpretacji w ogóle nie powstało, a więc nie może podlegać sukcesji podatkowej.
Komentowany wyrok NSA nie ma charakteru precedensu i formalnie wiąże organ podatkowy tylko w przedstawionej konkretnej sprawie. Wyrok ten z pewnością jest jednak dodatkowych argumentem dla podatników – spółek przekształconych w ewentualnych podobnych sporach z fiskusem. Nie jest także wykluczone, że również organy podatkowe zaczną wydawać decyzje zgodne z linią wyznaczoną w tym wyroku.
lipiec 2012,
Zespół Kancelarii Bisztrai