Kontrowersje wokół jednolitego patentu europejskiego
Prace nad utworzeniem jednolitego systemu patentowego trwają w ramach Wspólnot Europejskich od 30 lat. Projektowany system jednolitego patentu składa się z trzech aktów prawnych, tj. z rozporządzenia w sprawie patentu jednolitego, rozporządzenia w sprawie tłumaczeń patentu jednolitego oraz umowy międzynarodowej o Jednolitym Sądzie Patentowym.
Dokumenty te znajdują się na różnym etapie prac legislacyjnych. Projekty obu rozporządzeń zostały już uzgodnione w Radzie UE w ramach tzw. procedury wzmocnionej współpracy. Jest to mechanizm wyjątkowy, pozwalający na podjęcie działań w obrębie tylko części państw UE, pomimo braku porozumienia na poziomie ogólnoeuropejskim. Do wzmocnionej współpracy w zakresie jednolitego patentu przystąpiło 25 państw UE, z wyjątkiem Hiszpanii i Włoch. Projekty rozporządzeń zostały przekazane Parlamentowi Europejskiemu i będą poddane pod głosowanie plenarne. Najmniej zaawansowane są prace nad projektem umowy o Jednolitym Sądzie Patentowym. Wciąż trwają negocjacje w sprawie lokalizacji siedziby centralnego oddziału Jednolitego Sądu. Wiadomo jednak, że sąd odwoławczy będzie znajdował się w Luksemburgu, a Centrum Mediacji i Arbitrażu w Lizbonie i Lublanie.
Obecnie ochronę praw patentowych w Unii Europejskiej można uzyskać za pomocą patentu krajowego, wydawanego w konkretnym państwie członkowskim lub za pomocą patentu europejskiego o jednolitym skutku, wydawanego przez Europejski Urząd Patentowy. Posiadacz patentu europejskiego, który chciałby uzyskać ochronę prawną swojego wynalazku w innych państwach członkowskich, ubiega się o jego zatwierdzenie osobno w każdym państwie. Składa w tym celu w urzędzie patentowym danego państwa tłumaczenie patentu oraz uiszcza opłatę. Obecnie sprawy naruszenia zarówno patentu krajowego, jak i europejskiego patentu o jednolitym skutku, rozstrzygają właściwe organy krajowe.
Prace nad stworzeniem jednolitego patentu europejskiego mają na celu zmniejszenie opłat związanych z koniecznością dokonywania tłumaczeń oraz wnoszenia opłat oddzielnie w każdym państwie członkowskim. Nowy jednolity patent ma obowiązywać automatycznie we wszystkich państwach UE. Wniosek składany do Europejskiego Urzędu Patentowego będzie tłumaczony na jeden z trzech języków (francuski, angielski, niemiecki). Sprawy związane z naruszeniem ochrony patentowej będą rozpatrywane przez Jednolity Sąd Patentowy, który zostanie uruchomiony w Anglii, we Francji lub w Niemczech i będzie procesował w języku angielskim, francuskim lub niemieckim.
Polskie środowisko akademickie, rzecznicy patentowi oraz prawnicy zwracają uwagę, że rozwiązania wiążące się z przyjęciem jednolitego patentu nie są korzystne dla polskich przedsiębiorców i polskiej gospodarki. Polska Izba Rzeczników Patentowych alarmuje, że w Polsce będą obowiązywać dokumenty patentowe wystawione w obcych językach, a koszty tłumaczeń dotychczas ponoszone przez właścicieli patentów zostaną przeniesione na polskich przedsiębiorców i instytucje naukowo-badawcze. Podkreśla się ponadto, że w przypadku pozwania o naruszenie patentu, polscy przedsiębiorcy będą zmuszeni do prowadzenia sporów przed sądem znajdującym się poza Polską, w języku obcym i w oparciu o materiał dowodowy w języku obcym, co będzie oznaczało znaczny wzrost kosztów sądowych i kosztów pomocy prawnej dla polskich przedsiębiorców.
Reasumując koszty uzyskania ochrony patentowej w UE spadną z pewnością dla przedsiębiorców anglo-, francusko- i niemieckojęzycznych. Dla tych przedsiębiorców patenty zarejestrowane w Europejskim Urzędzie Patentowym będą łatwo dostępne i zrozumiałe i nie będą wiązały się z dodatkowymi kosztami tłumaczenia. Polscy przedsiębiorcy będą jednak zmuszeni na własny koszt tłumaczyć na język polski wszystkie opisy patentowe ze swojej dziedziny, aby przypadkiem nie naruszyć rozwiązań chronionych przez jednolity patent unijny i nie narazić się na postępowanie przed zagranicznym Jednolitym Sądem Patentowym.
kwiecień 2012,
Zespół Kancelarii Bisztrai